દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના (DDU-GKY), ભારત સરકાર દ્વારા ગ્રામીણ યુવા ઉત્થાન માટે જરૂરી છે. દેશમાં વધતી બેકારી અને ગ્રામીણ વિકાસનું ધ્યાન હવે સરકાર દ્વારા આ યોજના હેઠળ તમામ ગ્રામીણ યુવાઓને તક આપવા માટે આ મુહિમની શરૂઆત છે. દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના (DDU-GKY) કે જે અંતર્ગત હવે ગ્રામીણ આજીવિકાને પ્રાર્થના કરવાની પ્રયાસ કરવાની જરૂર છે. સાથોસાથ આ પ્રયાસ પણ છે કે નિયમિત ઉત્થાન માટે ગ્રામીણ લોકોને આગળ વધતી ગરીબી માટે ઓછી મળી શકે છે.
યુવાનોમાં વધી રહેલી બેરોજગારીને કારણે સરકારે તેમના માટે DDU-GKY સ્કીમ શરૂ કરી છે. આ યોજના હેઠળ તમામ યુવાનોને ઓળખીને તેમની કુશળતા વિકસાવવા માટે તેમને તાલીમ આપવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આ તમામ ગ્રામીણ બેરોજગાર યુવાનો માટે કરવામાં આવશે. તેનાથી તેમનો વિકાસ તો થશે જ પરંતુ ગામ અને દેશનું આર્થિક માળખું પણ સુધરશે.
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના શું છે?
દીનદયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજનાના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ડિસેમ્બર 2014ને લૉન્ચ કર્યું હતું. તેના અંતરગત યુવાઓમાં તેમના કૌશલ્ય વિકાસ દ્વારા તેઓને પ્રદાન કરવામાં આવશે. તેની સાથે તેમની ગરીબી અને ગરીબી લાયકાત સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં મદદ કરે છે. આ યોજના “મેક ઇન ઇન્ડિયા” હેઠળ શરૂ કરવામાં આવી છે. જેમને યુવાઓની યોગ્યતા વિકસાવવાનું લક્ષ્ય છે. DDU-GKY દ્વારા તેમની સરકાર દ્વારા યુવાઓની યોગ્યતાને નિખારવા અને વધારવામાં આવશે. તેઓના કેન્દ્રમાં તેમના રૂચિ અનુસાર પ્રશિક્ષણની તૈયારી કરો સમાન તાલીમના આધાર પર તેઓ આગળ નોકરી પણ પ્રદાન કરે છે. દીન દયાલ ઉપાધ્યાય યોજના અરજી કર્યા પછી તમે આ યોજનાનો લાભ લઈ શકો છો.
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના 2022 (DDU-GKY 2022)
| યોજના નું નામ | દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના |
| કોણે શરૂ કરી | પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી |
| લાભાર્થી | ભારતના ગ્રામીણ બેરોજગાર યુવાનો |
| યોજના ક્યારે શરુ થઇ | 25 ડિસેમ્બર 2014ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી |
| યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય | ગ્રામીણ બેરોજગાર યુવાનોને કૌશલ્યવિકાસ તાલીમ દ્વારા રોજગારી પૂરી પાડવી |
| સતાવાર વેબસાઈટ | http://ddugky.gov.in/ |
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજનાનો હેતુ
દિનદયાળ ઉપાધ્યાય યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રામીણ બેરોજગાર યુવાનોને રોજગારી આપવાનો છે જેથી તેઓ તેમની આજીવિકા મેળવી શકે. ભારત સરકારે આ યોજનાનો મહત્તમ લોકો લાભ મેળવી શકે તેની કાળજી લીધી છે. આ માટે તમામ ગ્રામીણ વિસ્તારના બેરોજગાર અને ઓછું ભણેલા યુવાનોની ઓળખ કરવામાં આવશે. ત્યારબાદ તેઓને તેમના કૌશલ્ય વિકાસ કાર્યક્રમ હેઠળ તેમની રુચિ અનુસાર તાલીમ આપવામાં આવશે તેમજ તેમને રોજગારીની તકો પણ પૂરી પાડવામાં આવશે.
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના સંબંધિત કેટલીક મહત્વપૂર્ણ હકીકતો
- અત્યાર સુધીમાં, દિનદયાલ ઉપાધ્યાય યોજના હેઠળ, દેશભરમાં લગભગ 11,05,161 યુવાનોને તાલીમ આપવામાં આવી છે.
- જેમાંથી કુલ 6,42,357 યુવાનોને રોજગારી મળી છે.
- DDU-GKY હેઠળ તાલીમનો કાર્યક્રમ 18મી ડિસેમ્બર 2020ના રોજ શરૂ કરવામાં આવ્યો છે. તેની બેચ તક્ષશિલા, ધૌલામાં શરૂ કરવામાં આવી છે.
- આ યોજનામાં 200 થી વધુ કામોની તાલીમ આપવામાં આવશે.
- આ યોજના હેઠળ દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના અંતર્ગત તાલીમ, કોમ્પ્યુટર, યુનિફોર્મ વગેરેને લગતી તમામ જરૂરી સામગ્રી વિનામૂલ્યે આપવામાં આવશે.
- તાલીમ દરમિયાન રહેવા-જમવા વગેરેની વ્યવસ્થા પણ સરકાર દ્વારા જ કરવામાં આવશે.
- અહીં રોજગારલક્ષી તાલીમ આપવામાં આવશે, જેનાથી રોજગાર મેળવવામાં સરળતા રહેશે. એટલું જ નહીં તાલીમ બાદ રોજગારીની તકો પણ પૂરી પાડવામાં આવશે.
- તાલીમ સાથે, તમને અંગ્રેજી બોલતા અને કમ્પ્યુટર, ટેબ્લેટ વગેરે ચલાવવાનું પણ શીખવવામાં આવશે.
- આ તાલીમ શિબિરો દેશના અલગ-અલગ સ્થળોએ શરૂ કરવામાં આવશે જેથી કરીને વધુમાં વધુ લોકો તેનો લાભ લઈ શકે.
- જમ્મુ અને કાશ્મીર માટે આ DDU-GKY “હિમાયત” નામથી શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.
- તેવી જ રીતે, કેટલાક જિલ્લાઓ માટે, તે “રોશની” નામથી પણ ચલાવવામાં આવે છે.
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજનાના લાભો
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના હેઠળ આપવામાં આવતી કૌશલ્ય વિકાસ તાલીમના ફાયદા અમે નીચે વિગતવાર જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ. જાણવા માટે અમારો લેખ આગળ વાંચો.
- ગ્રામીણ બેરોજગાર યુવાનોને દીનદયાલ યોજના હેઠળ તાલીમ આપવામાં આવશે. આ તાલીમ તેમની રુચિ અનુસાર આપવામાં આવશે જેથી તેઓ તેમની કુશળતામાં વધુ વધારો કરી શકે.
- આ યોજનામાં ભાગ લેવા માટે તમામ જરૂરિયાતમંદ યુવાનોને રોજગાર સંબંધિત માહિતી આપવામાં આવશે.
- તાલીમની સાથે તેમને રોજગારીની તકો પણ પૂરી પાડવામાં આવશે.
- રોજગાર મળવાથી યુવાનોમાં બેરોજગારીને કારણે ઉદભવતી ગુનાહિત વૃત્તિ પણ ઓછી થશે.
- તાલીમ મેળવીને યુવાનોનો વિકાસ થશે અને તેઓ પોતાનું ગુજરાન ચલાવી શકશે.
- દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના હેઠળ આપવામાં આવતી તાલીમ રોજગાર સર્જકો હશે.
- તાલીમ પૂર્ણ થયા બાદ પ્રમાણપત્ર પણ આપવામાં આવશે અને તે દેશમાં દરેક જગ્યાએ માન્ય રહેશે.
- દીન દયાલ યોજનાથી માત્ર ગ્રામીણ વિસ્તારોનો વિકાસ જ નહીં પરંતુ ગરીબી પણ નિયંત્રણમાં આવશે.
- તાલીમની સાથે સાથે વિવિધ ઉદ્યોગોને લગતી જરૂરી માહિતી પણ દરેકને આપવામાં આવશે.
- એવો પણ પ્રયાસ રહેશે કે જો કોઈ વ્યક્તિ પોતે કોઈ ઉદ્યોગ સ્થાપવા માંગે છે તો તેને પણ સક્ષમ બનાવવામાં આવશે.
- આ યોજના હેઠળ 200 થી વધુ કામોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આમાં યુવાનો પોતાની રુચિ અનુસાર તાલીમ લઈ શકે છે.
- DDU-GKY હેઠળ, તે તમામ યુવાનો કે જેઓ ઓછા ભણેલા છે તેમને પણ તાલીમની તક મળશે. જેના કારણે તેમને રોજગાર પણ સરળતાથી મળી શકે છે.
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજનાની પાત્રતા
DDU-GKY ( દીનદયાળ ઉપાધ્યાય રોજગાર યોજના) માં ભાગ લેવા માટે અરજી કરતા પહેલા તમારી પાત્રતાની શરતો જાણવી મહત્વપૂર્ણ છે. કૃપા કરીને આ યોજના હેઠળ અરજી કરતા પહેલા આને લગતી પાત્રતાની શરતો કાળજીપૂર્વક વાંચો.
- જો તમારી ઉંમર 15 થી 35 વર્ષની છે તો તમે અરજી કરી શકો છો.
- જો તમે બેરોજગાર છો તો તમે પણ અરજી કરી શકો છો.
- આ યોજના માં ટ્રાન્સજેન્ડર (કિન્નર) પણ અરજી કરી શકે છે.
દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના જરૂરી દસ્તાવેજો
આ યોજનામાં ભાગ લેવા માટે, તમે કેટલાક મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજોની જરૂરિયાત વાંચી શકો છો. જો તમે પણ આમાં ભાગ લેવા માંગતા હોવ તો અમે તમને નીચે તેમના વિશે જણાવી રહ્યા છીએ.
- આધાર કાર્ડ
- મતદાર ઓળખ કાર્ડ
- વય પ્રમાણપત્ર
- આવક પ્રમાણપત્ર
- કાયમી રહેઠાણનું પ્રમાણપત્ર
- 3 પાસપોર્ટ સાઇઝના ફોટોગ્રાફ્સ
DDU-GKY યોજના માં કોણ કોણ લાભ લઇ શકે?
- ગ્રામીણ યુવાનો જે ગરીબ છે
DDU-GKY માટે લક્ષ્ય જૂથ 15-35 વર્ષની વયના ગરીબ ગ્રામીણ યુવાનો છે. જો કે, મહિલા ઉમેદવારો અને ખાસ કરીને નબળા આદિજાતિ જૂથો (PVTGs), પર્સન્સ વિથ ડિસેબિલિટીઝ (PwDs), ટ્રાન્સજેન્ડર અને અન્ય વિશેષ જૂથો જેવા કે પુનર્વસવાટ કરાયેલ બંધુઆ મજૂરી, તસ્કરીનો ભોગ બનેલા, મેન્યુઅલ સફાઈ કામદારો, ટ્રાન્સ-જેન્ડર, સાથે જોડાયેલા ઉમેદવારો માટેની ઉચ્ચ વય મર્યાદા. HIV પોઝીટીવ વ્યક્તિઓ વગેરે 45 વર્ષની હોવી જોઈએ.
ગરીબોની ઓળખ ગરીબોની સહભાગી ઓળખ (PIP) નામની પ્રક્રિયા દ્વારા કરવામાં આવશે જે NRLM વ્યૂહરચનાનો એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે. ત્યાં સુધી, ગરીબોની ઓળખ પીઆઈપીના ઉપયોગ દ્વારા કરવામાં આવે છે, ગરીબી રેખા નીચે (બીપીએલ) પરિવારોની હાલની સૂચિ સિવાય, મનરેગા કાર્યકર પરિવારોના યુવાનોને તેના પરિવારમાંથી કોઈપણ દ્વારા અગાઉના નાણાકીય વર્ષમાં ઓછામાં ઓછા 15 દિવસ કામ કર્યું હોય. સભ્યો, અથવા RSBY કાર્ડ ધરાવતા પરિવારના યુવાનો કે જેમાં કાર્ડમાં યુવાનોની વિગતોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હોય અથવા જારી કરાયેલા પરિવારના યુવાનો, અંત્યોદય અન્ના યોજના/બીપીએલ પીડીએસ કાર્ડ, અથવા એવા પરિવારના યુવાનો કે જ્યાં કુટુંબનો સભ્ય એનઆરએલએમ હેઠળ એસએચજીનો સભ્ય હોય, અથવા એસઈસીસી, 2011 (જ્યારે સૂચિત કરવામાં આવે ત્યારે) અનુસાર સ્વતઃ સમાવેશના પરિમાણો હેઠળ આવરી લેવામાં આવતા પરિવારના યુવાનો પણ આનો લાભ લેવા પાત્ર હશે. જો આવા યુવાનો BPL યાદીમાં ન હોય તો પણ કૌશલ્ય કાર્યક્રમ. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે પીઆઈપી દરમિયાન તેમની ઓળખ કરવામાં આવશે.
- SC/ST, લઘુમતીઓ અને મહિલાઓ
રાષ્ટ્રીય સ્તરે, 50% ભંડોળ SC અને ST માટે ફાળવવામાં આવશે અને SC અને ST વચ્ચેના પ્રમાણને MoRD દ્વારા સમયાંતરે નક્કી કરવામાં આવશે. લઘુમતી જૂથોમાંથી લાભાર્થીઓ માટે વધુ 15% ભંડોળ અલગ રાખવામાં આવશે. રાજ્યોએ એ પણ સુનિશ્ચિત કરવું જોઈએ કે ઓછામાં ઓછા 3% લાભાર્થીઓ વિકલાંગ વ્યક્તિઓમાંથી છે. આવરી લેવામાં આવતી વ્યક્તિઓમાં એક તૃતીયાંશ મહિલાઓ હોવી જોઈએ. આ નિર્ધારણ માત્ર ન્યૂનતમ છે. જો કે, SC અને ST ના લક્ષ્યાંકોને બદલી શકાય છે જો બંનેમાંથી કોઈ લાયક લાભાર્થી ન હોય
શ્રેણી અને તે જિલ્લા ગ્રામીણ વિકાસ એજન્સી (DRDA) દ્વારા પ્રમાણિત છે.
વિકલાંગ લોકોના કિસ્સામાં, અલગ પ્રોજેક્ટ સબમિટ કરવો પડશે. આ પ્રોજેક્ટ્સમાં અલગ તાલીમ કેન્દ્રો હશે અને એકમની કિંમત આ માર્ગદર્શિકામાં દર્શાવેલ કરતાં અલગ હશે.
- ખાસ જૂથો
PWD, તસ્કરીનો ભોગ બનેલા, મેન્યુઅલ સ્કેવેન્જર્સ, ટ્રાન્સ-જેન્ડર, પુનર્વસવાટ કરાયેલ બંધુઆ મજૂરી અને અન્ય સંવેદનશીલ જૂથો જેવા વિશેષ જૂથો માટે કોઈ અલગ લક્ષ્યો ન હોવા છતાં, રાજ્યોએ એવી વ્યૂહરચના વિકસાવવી પડશે કે જે સામાન્ય રીતે ડાબી બાજુએ જતા વિશેષ જૂથોની પહોંચના મુદ્દાઓને સંબોધિત કરે. બહાર તેમના પડકારો અને સહભાગિતાના અવરોધોને દૂર કરવા માટે જરૂરી હકારાત્મક પગલાંની પ્રકૃતિને રાજ્ય દ્વારા પ્રસ્તાવિત કૌશલ્ય કાર્ય યોજનામાં સમાવિષ્ટ કરવાની જરૂર છે. શ્રવણ અને વાણીની ક્ષતિ, લોકોમોટર અને દૃષ્ટિની ક્ષતિ ધરાવતા લોકોના કિસ્સામાં સંભવિત નોકરીદાતાઓને જોબ પ્લેસમેન્ટ મળે તેની ખાતરી કરવા માટે સંવેદનશીલ બનાવવું પણ જરૂરી રહેશે. PwD ની પ્લેસમેન્ટ સાથે જોડાયેલી તાલીમ પર નોંધ http://ddugky.gov.in પરથી મેળવી શકાય છે.
દીનદયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજનાને લગતા પ્રશ્નો – FAQs
પ્રશ્ન : દીન દયાલ ઉપાધ્યાય યોજના માટે કોણ અરજી કરી શકે છે?
આ યોજના માટે અરજી કરવા માટે, તમારે તેની પાત્રતાની શરતો પૂરી કરવી પડશે.
આ માટે તમારી ઉંમર 15 થી 35 વર્ષની હોવી જોઈએ.
જો તમે બેરોજગાર છો તો તમે પણ અરજી કરી શકો છો. આ સિવાય અન્ય કોઈ યોગ્યતાની શરતો નથી.
પ્રશ્ન : કેવા પ્રકારની તાલીમ આપવામાં આવે છે? શું તે વેતન રોજગાર માટે છે કે સ્વ-રોજગાર માટે?
ઉમેદવારોની રુચિના આધારે બંને પ્રકારની રોજગાર માટે તાલીમ આપવામાં આવે છે.
પ્રશ્ન : હું ટ્રાન્સજેન્ડર છું, શું હું આ યોજના માટે અરજી કરી શકું?
હા, તમે યોજના માટે અરજી કરવા પાત્ર છો.
પ્રશ્ન : શું હું માત્ર કૌશલ્યમાંથી પસાર થઈ શકું અને પ્લેસમેન્ટ છોડી શકું?
હા, સ્કીમ તમને માત્ર કૌશલ્યમાંથી પસાર થવા દે છે.
પ્રશ્ન : શું હું તે ક્ષેત્ર/વેપાર પસંદ કરી શકું જેમાં હું કૌશલ્ય મેળવવા ઇચ્છું છું
હા, એપ્લિકેશન ફોર્મ તમને તાલીમ માટે સેક્ટર/ટ્રેડના ઘણા વિકલ્પોમાંથી નાપસંદ કરવા માટે 3 પસંદગીઓ પ્રદાન કરે છે.
પ્રશ્ન : હું SC વર્ગનો નથી, પણ હું ગરીબ યુવક છું, શું હું પાત્ર છું?
હા, તમે યોજના માટે પાત્ર છો.
પ્રશ્ન : યોજના માટે આવક મર્યાદા કેટલી છે?
આવક મર્યાદા સ્પષ્ટ કરવામાં આવી નથી પરંતુ ગરીબોની ઓળખ ગરીબોની સહભાગી ઓળખની પ્રક્રિયા દ્વારા કરવામાં આવશે – NRLM વ્યૂહરચના.
પ્રશ્ન : મારી પાસે રાષ્ટ્ર સ્વસ્થ વીમા યોજના કાર્ડ છે, શું હું અરજી કરી શકું?
હા, તમે યોજના માટે પાત્ર છો
આ લેખ દ્વારા, અમે તમને દીન દયાલ ઉપાધ્યાય ગ્રામીણ કૌશલ્ય યોજના વિશે માહિતી આપી છે. આશા છે કે તમને આ માહિતી ઉપયોગી લાગશે. જો તમે આનાથી સંબંધિત કંઈપણ જાણવા અથવા પૂછવા માંગતા હો, તો તમે નીચે આપેલા કોમેન્ટ બોક્સ દ્વારા અમને કહી શકો છો. અમે તમારા બધા પ્રશ્નોના જવાબ ચોક્કસ આપીશું.
સ્ત્રોતો અને સંદર્ભો
