Study Habits – શીખવું એ સતત પ્રક્રિયા છે, આમ જો તમે શાળામાં શ્રેષ્ઠ બનવા માંગતા હોવ તો સારી અભ્યાસની આદતો વિકસાવવી જરૂરી છે. દરેક વિદ્યાર્થીએ અભ્યાસની સારી ટેવ સ્થાપિત કરવી જોઈએ કારણ કે તેઓ તેમને તેમનું ધ્યાન જાળવી રાખવા, નવી સામગ્રી શોધવા અને તેને યાદ રાખવા સક્ષમ બનાવે છે. અમે આ લેખમાં અભ્યાસની નવ આદતોમાંથી પસાર થઈશું જે તમને તમારા શિક્ષણને મહત્તમ કરવા અને શૈક્ષણિક રીતે સફળ થવા માટે સક્ષમ બનાવશે.
Table of Contents
Study Habits #1: Create a Study Schedule
તમારા અભ્યાસને ચાલુ રાખવામાં તમારી મદદ કરવા માટે તમે વિકસાવી શકો તે શ્રેષ્ઠ અભ્યાસની આદતોમાંથી એક તમારા માટે સમયપત્રક બનાવવી છે. વાસ્તવિક સમય ફ્રેમ્સનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ અને અભ્યાસના સમયગાળા વચ્ચેના અંતરાલોને મંજૂરી આપવી જોઈએ. તમારી જવાબદારીઓને વધુ પ્રાધાન્ય આપવામાં આવશે, તમારી પાસે દરેક વિષય માટે પૂરતો સમય હશે, અને જો તમે સ્માર્ટ અભ્યાસ શેડ્યૂલને અનુસરશો તો તમે વિલંબ કરશો નહીં.
તમારા અભ્યાસનું આયોજન કરવા માટે અહીં કેટલાક નિર્દેશો છે:
- વાસ્તવિક ધ્યેયો સેટ કરો: એક જ દિવસમાં વધુ પડતો પરિપૂર્ણ કરવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં. પ્રાપ્ત કરી શકાય તેવા લક્ષ્યો સેટ કરો કે જે તમે ફાળવેલ સમયમાં પૂર્ણ કરી શકો.
- પૂરતો સમય ફાળવો: મુશ્કેલીના સ્તર અને તમારી વ્યક્તિગત શક્તિઓ અને નબળાઈઓના આધારે દરેક વિષય માટે પૂરતો સમય ફાળવો.
- વિરામ લો: બર્નઆઉટ ટાળવા અને તમારા મનને તાજા રાખવા માટે અભ્યાસ સત્રો વચ્ચે નિયમિત વિરામ લો.
Study Habits #2: Find a Quiet and Comfortable Study Space
તમે જે સેટિંગમાં અભ્યાસ કરો છો તેનાથી તમારી ઉત્પાદકતા અને ધ્યાનનું સ્તર ખૂબ પ્રભાવિત થઈ શકે છે. એવો વિસ્તાર પસંદ કરો કે જ્યાં તમે ઘોંઘાટ કે ગડબડથી પરેશાન થયા વિના શાંતિ અને આરામથી અભ્યાસ કરી શકો. તમે તમારા અભ્યાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકશો અને પરિણામે વધુ સફળતાપૂર્વક જ્ઞાન શીખી શકશો.
અભ્યાસ માટેની જગ્યા શોધવામાં નીચેના સૂચનો દ્વારા મદદ મળી શકે છે:
- શાંત વિસ્તાર પસંદ કરો: તમારા ઘર અથવા પુસ્તકાલયમાં એક શાંત વિસ્તાર શોધો જ્યાં તમે વિચલિત થયા વિના અભ્યાસ કરી શકો.
- વિક્ષેપો દૂર કરો: કોઈપણ વિક્ષેપો દૂર કરો, જેમ કે તમારો ફોન, ટીવી અથવા સોશિયલ મીડિયા, જે તમારા અભ્યાસ સત્રમાં વિક્ષેપ લાવી શકે છે.
- તેને આરામદાયક બનાવો: આરામદાયક ખુરશી, સારી લાઇટિંગ અને ડેસ્ક અથવા ટેબલનો ઉપયોગ કરીને તમારી અભ્યાસની જગ્યાને આરામદાયક બનાવો.
Study Habits #3: Use Active Learning Techniques
“સક્રિય શિક્ષણ અભિગમ” શબ્દ વ્યૂહરચનાઓના જૂથનો સંદર્ભ આપે છે જે વિદ્યાર્થીઓને વિષય સાથે સક્રિય રીતે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરવા પ્રેરિત કરે છે. આમાં નોંધ લેવી, સારાંશ આપવી, મનના નકશા બનાવવા અને પ્રશ્નો પૂછવા છે. સક્રિય શીખવાની વ્યૂહરચનાઓનો ઉપયોગ કરવાથી વિષયની તમારી સમજણમાં સુધારો થશે, તમને તેને યાદ રાખવામાં મદદ મળશે અને પરીક્ષા માટે તૈયાર થવામાં મદદ મળશે.
સક્રિય શિક્ષણ વ્યૂહરચનાનો ઉપયોગ કરો છો? અહીં કેટલાક નિર્દેશો છે:
- Take notes: માહિતીનો સારાંશ આપવા અને તેને વધુ સારી રીતે જાળવી રાખવામાં તમારી મદદ કરવા માટે પ્રવચનો દરમિયાન અથવા વાંચતી વખતે નોંધો લો.
- Summarize: તમે જે માહિતી શીખી છે તેનો તમારા પોતાના શબ્દોમાં સારાંશ આપો જેથી તમને તેને જાળવી રાખવામાં અને તેને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ મળે.
- Use mind maps: તમને માહિતીની કલ્પના કરવામાં અને વિવિધ ખ્યાલો વચ્ચેના સંબંધોને ઓળખવામાં મદદ કરવા માટે મનના નકશા બનાવો.
- Ask questions: સામગ્રીની તમારી સમજને સ્પષ્ટ કરવા અને તમારા જ્ઞાનને વધુ ગાઢ બનાવવા માટે પ્રશ્નો પૂછો.
Study Habits #4: Set Specific and Measurable Goals
સફળ અભ્યાસ દિનચર્યાના ભાગરૂપે સ્પષ્ટ, પરિમાણપાત્ર લક્ષ્યો સેટ કરીને તમે પ્રેરિત રહી શકો છો અને તમારી પ્રગતિનો ટ્રૅક રાખી શકો છો. તમે વિશિષ્ટ, પ્રાપ્ય ધ્યેયો સેટ કરીને વિક્ષેપોને અટકાવી શકો છો જે તમને સૌથી વધુ મહત્વની બાબતો પર ધ્યાન આપવામાં મદદ કરશે.
પરિમાણયોગ્ય, નિર્ધારિત લક્ષ્યો બનાવવા માટે અહીં કેટલાક નિર્દેશો છે:
- ચોક્કસ બનો: ચોક્કસ લક્ષ્યો સેટ કરો જે સ્પષ્ટ અને સારી રીતે વ્યાખ્યાયિત હોય, જેમ કે “પાઠ્યપુસ્તકના બે પ્રકરણો વાંચો” અથવા “દસ પ્રેક્ટિસ સમસ્યાઓ પૂર્ણ કરો.”
- તેમને માપી શકાય તેવા બનાવો: સમયમર્યાદા અથવા લક્ષ્ય ઉમેરીને તમારા લક્ષ્યોને માપી શકાય તેવા બનાવો, જેમ કે “શુક્રવાર સુધીમાં પાઠ્યપુસ્તકના બે પ્રકરણો વાંચો” અથવા “એક કલાકમાં દસ પ્રેક્ટિસ સમસ્યાઓ પૂર્ણ કરો.”
- સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાર્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો: એવા કાર્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો જે તમારા શિક્ષણ પર સૌથી વધુ નોંધપાત્ર અસર કરશે અને તમારા સમયનો વ્યય કરી શકે તેવા વિક્ષેપોને ટાળો.
Study Habits #5: Practice Active Recall
સક્રિય રિકોલ એ એક પદ્ધતિ છે જેમાં સંકેતો અથવા સંકેતોની સહાય વિના મેમરીમાંથી હકીકતો ખેંચવાનો સમાવેશ થાય છે. આ પદ્ધતિ તમને તમારી લાંબા ગાળાની યાદશક્તિ અને માહિતીની જાળવણી સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે.
સક્રિય રિકોલને માન આપવા માટે અહીં કેટલાક નિર્દેશો છે:
- તમારી જાતનું પરીક્ષણ કરો: ક્વિઝ અથવા ફ્લેશકાર્ડ્સ બનાવીને તમે જે સામગ્રી શીખી છે તેના પર તમારી જાતને પરીક્ષણ કરો.
- પુનરાવર્તિત માહિતી: તમે મેમરીમાંથી જે માહિતી શીખી છે તેને વધુ સારી રીતે યાદ રાખવામાં મદદ કરવા માટે તેને પુનરાવર્તિત કરો.
- અંતરે પુનરાવર્તનનો ઉપયોગ કરો: સામગ્રીને વધુ સારી રીતે જાળવી રાખવામાં મદદ કરવા માટે અંતરાલ પર સામગ્રીની સમીક્ષા કરવા માટે અંતર પુનરાવર્તિત તકનીકોનો ઉપયોગ કરો.
Study Habits #6: Join a Study Group
અભ્યાસ જૂથમાં જોડાવું એ એક ફળદાયી અભ્યાસની આદત હોઈ શકે છે જે તમને પ્રેરિત રાખશે, તમારી પાસેના કોઈપણ પ્રશ્નોને સ્પષ્ટ કરશે અને તમને તમારા સાથીદારોના જુદા જુદા દૃષ્ટિકોણ શીખવશે. તમે અભ્યાસ જૂથમાં તમારી આંતરવ્યક્તિત્વ અને સહકારી ક્ષમતાઓને સુધારી શકો છો.
અભ્યાસ જૂથમાં જોડાવા માટે અહીં કેટલાક નિર્દેશો છે:
- સમાન વિચાર ધરાવતા સાથીદારો શોધો: સમાન વિષયમાં રસ ધરાવતા અને સમાન શૈક્ષણિક લક્ષ્યો ધરાવતા સાથીદારોને શોધો.
- લક્ષ્યો સેટ કરો: અભ્યાસ જૂથ માટે લક્ષ્યો સેટ કરો અને અભ્યાસ સત્રો માટે શેડ્યૂલ સ્થાપિત કરો.
- સહયોગ કરો: નોંધો શેર કરીને, માહિતીનો સારાંશ આપીને અને એકબીજાનું પરીક્ષણ કરીને તમારા સાથીદારો સાથે સહયોગ કરો.
Study Habits #7: Take Breaks
તમારા અભ્યાસ દરમિયાન વિરામ લેવો એ એક નિર્ણાયક અભ્યાસ આદત છે જે ઉત્પાદકતામાં વધારો કરી શકે છે, બર્નઆઉટ ઘટાડી શકે છે અને તમારા મગજને તાજું કરી શકે છે. તમે બ્રેક લઈને તમારી યાદશક્તિ અને સર્જનાત્મકતા વધારી શકો છો.
વિરામ લેવા માટેની ટીપ્સમાં શામેલ છે:
- ટૂંકા વિરામ લો: તમારા મગજને આરામ આપવા માટે અભ્યાસ સત્રો વચ્ચે 10-15 મિનિટનો ટૂંકા વિરામ લો.
- તમારા શરીરને ખસેડો: વિરામ દરમિયાન થોડી હળવી કસરતો અથવા સ્ટ્રેચિંગ કરીને તમારા શરીરને ખસેડો.
- કંઈક આનંદદાયક કરો: વિરામ દરમિયાન તમને આનંદ આવે તેવું કંઈક કરો, જેમ કે સંગીત સાંભળવું, પુસ્તક વાંચવું અથવા ચાલવું.
Study Habits #8: Get Enough Sleep
રાત્રે પર્યાપ્ત રીતે સૂવું એ એક મહત્વપૂર્ણ અભ્યાસ આદત છે જે તમારા ધ્યાન, યાદશક્તિ અને જ્ઞાનાત્મક ક્ષમતાઓને વધારી શકે છે. તમારું શૈક્ષણિક પ્રદર્શન ઊંઘની અછતથી પીડાઈ શકે છે, અને તણાવ અને ચિંતાનું પરિણામ આવી શકે છે.
પર્યાપ્ત આરામ મેળવવા માટે અહીં કેટલાક નિર્દેશો છે:
- સમયપત્રકને વળગી રહો: નિયમિત ઊંઘના સમયપત્રકને વળગી રહો અને દરરોજ રાત્રે ઓછામાં ઓછા 7-8 કલાકની ઊંઘ લેવાનો પ્રયાસ કરો.
- સૂવાનો સમય પહેલાં સ્ક્રીન ટાળો: સૂવાનો સમય પહેલાં ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળો કારણ કે તે તમારી ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડી શકે છે.
- આરામદાયક વાતાવરણ બનાવો: તમારા બેડરૂમમાં આરામદાયક પથારી, ઠંડુ તાપમાન અને મંદ લાઇટિંગનો ઉપયોગ કરીને આરામદાયક વાતાવરણ બનાવો.
Study Habits #9: Review and Revise
તમારી યાદશક્તિમાં સુધારો કરવા અને પરીક્ષા માટે તૈયાર થવા માટે તમે જે કન્ટેન્ટ શીખ્યા છે તેના પર જાઓ અને તેમાં સુધારો કરવો એ એક સારી અભ્યાસ આદત છે. તમે વિષયની તમારી સમજમાં વધારો કરી શકો છો અને પુનરાવર્તન દ્વારા તમારી નબળાઈના ક્ષેત્રોને ઓળખી શકો છો.
સમીક્ષા અને સુધારણા માટેના કેટલાક નિર્દેશો:
- પુનરાવર્તન માટે સમય અલગ રાખો: તમે જે સામગ્રી શીખી છે તેની સમીક્ષા કરવા દર અઠવાડિયે પુનરાવર્તન માટે સમય અલગ રાખો.
- સક્રિય રિકોલનો ઉપયોગ કરો: તમે જે સામગ્રી શીખ્યા છો તેના પર તમારી જાતને ચકાસવા માટે સક્રિય રિકોલ તકનીકોનો ઉપયોગ કરો.
- તમારી નબળાઈઓને ઓળખો: તમારી નબળાઈઓને ઓળખો અને સામગ્રીની સમીક્ષા કરીને અથવા શિક્ષક અથવા માર્ગદર્શકની મદદ લઈને તેમને મજબૂત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.
Other Study Habits to help you learn more effectively are listed below:
Study Habits
Study Habits #10: Set Goals and Prioritize Tasks
- તમારા અભ્યાસ માટે સ્પષ્ટ અને પ્રાપ્ત કરી શકાય તેવા ધ્યેયો સ્થાપિત કરો, પછી ભલે તે કોઈ ચોક્કસ વિષયમાં નિપુણતા હોય, કોઈ ચોક્કસ ગ્રેડ હાંસલ કરવાનો હોય અથવા પરીક્ષા પાસ કરવાનો હોય.
- મોટા ધ્યેયોને નાના, વધુ વ્યવસ્થિત કાર્યોમાં વિભાજીત કરીને કાર્યોને પ્રાથમિકતા આપો જે સમય જતાં પૂર્ણ થઈ શકે.
- તમારા કાર્યો અને સમયમર્યાદાનો ટ્રૅક રાખવા માટે પ્લાનર અથવા ટુ-ડુ લિસ્ટનો ઉપયોગ કરો અને તમારી પ્રગતિની નિયમિત સમીક્ષા કરો.
Study Habits #11: Create a Productive Study Environment
- અભ્યાસ કરવા માટે ન્યૂનતમ વિક્ષેપો સાથે શાંત, સારી રીતે પ્રકાશિત જગ્યા પસંદ કરો.
- પાઠ્યપુસ્તકો, નોંધો અને અભ્યાસ સહાયક સહિત અભ્યાસ શરૂ કરતા પહેલા તમારી પાસે જરૂરી તમામ સામગ્રી અને સંસાધનો છે તેની ખાતરી કરો.
- માહિતીને વ્યવસ્થિત કરવામાં અને યાદ રાખવામાં તમારી મદદ માટે ફ્લેશકાર્ડ્સ, માઇન્ડ મેપ્સ અને ડાયાગ્રામ જેવી અભ્યાસ સહાયનો ઉપયોગ કરો.
Study Habits #12: Use Active Learning Techniques
- સક્રિય અધ્યયનમાં સામગ્રીને ફક્ત વાંચવા કે સાંભળવાને બદલે તેની સાથે હાથવગી રીતે જોડાવવાનો સમાવેશ થાય છે.
- સક્રિય શિક્ષણ તકનીકોના ઉદાહરણોમાં સમસ્યાઓનો અભ્યાસ કરવો, સહપાઠીઓ સાથે વિભાવનાઓની ચર્ચા કરવી અને અન્ય કોઈને સામગ્રી શીખવવી શામેલ છે.
- સક્રિય શિક્ષણ નિષ્ક્રિય શિક્ષણ કરતાં માહિતીને જાળવી રાખવા અને યાદ રાખવા માટે વધુ અસરકારક હોવાનું દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
Study Habits #13: Manage Your Time Effectively
- તમારા અભ્યાસ સત્રોની અગાઉથી યોજના બનાવો, બર્નઆઉટ ટાળવા માટે જરૂરી વિરામ લો.
- સમય વ્યવસ્થાપન તકનીકોનો ઉપયોગ કરો જેમ કે પોમોડોરો ટેકનિક, જ્યાં તમે ચોક્કસ સમયગાળા માટે કામ કરો છો અને પછી થોડો વિરામ લો.
- મલ્ટિટાસ્કિંગ ટાળો, કારણ કે તે ઉત્પાદકતામાં ઘટાડો અને તણાવમાં વધારો કરી શકે છે.
Study Habits #14: Take Care of Your Body
- શારીરિક સ્વાસ્થ્ય અને માનસિક સુખાકારી જાળવવા માટે પૂરતી ઊંઘ લો, સ્વસ્થ આહાર લો અને નિયમિત કસરત કરો.
- અતિશય કેફીન અને ખાંડ ટાળો, જે ક્રેશ અને એકાગ્રતામાં ઘટાડો તરફ દોરી શકે છે.
- બેઠાડુ બનવાથી બચવા માટે આખો દિવસ વિરામ લો, સ્ટ્રેચ કરવા જાઓ અથવા અન્ય શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ કરો.
Study Habits #15: Use Technology Wisely
- ટેકનોલોજી અભ્યાસ માટે એક મૂલ્યવાન સાધન બની શકે છે, પરંતુ તે વિચલિત પણ બની શકે છે.
- અભ્યાસ માટે રચાયેલ એપ્લિકેશન્સ અને વેબસાઇટ્સનો ઉપયોગ કરો, જેમ કે ફ્લેશકાર્ડ એપ્લિકેશન્સ, અભ્યાસ ટાઈમર અને નોંધ લેવાના કાર્યક્રમો.
- સૂચનાઓ બંધ કરો અને અભ્યાસ કરતી વખતે સોશિયલ મીડિયા અને અન્ય વિક્ષેપોની તમારી ઍક્સેસને મર્યાદિત કરો.
Study Habits #16: Practice Self-Discipline and Motivation
- તમારા ધ્યેયો અને તમે શા માટે અભ્યાસ કરી રહ્યા છો તેની યાદ અપાવીને પ્રેરિત રહો.
- સકારાત્મક સ્વ-વાર્તાનો ઉપયોગ કરો અને કાર્યો પૂર્ણ કરવા બદલ પોતાને પુરસ્કાર આપો.
- વિલંબ ટાળીને, તમારા કાર્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને અને સતત અભ્યાસ શેડ્યૂલ જાળવી રાખીને સ્વ-શિસ્તનો અભ્યાસ કરો.
Study Habits #17: Seek Help When Needed
- જો તમે કોઈ ચોક્કસ વિષય અથવા કાર્ય સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યાં હોવ તો મદદ માટે પૂછવામાં ડરશો નહીં.
- સહાય અને સમર્થન મેળવવા માટે ટ્યુટર, અભ્યાસ જૂથો અને ઑનલાઇન ફોરમ જેવા સંસાધનો શોધો.
- વિભાવનાઓ અથવા સોંપણીઓ પર સ્પષ્ટતા મેળવવા માટે પ્રોફેસરો અથવા શિક્ષણ સહાયકો સાથે ઓફિસ સમયનો લાભ લો.
Conclusion:
Developing effective study habits is essential for every student who wants to succeed in academics. Creating a study schedule, finding a quiet and comfortable study space, using active learning techniques, setting specific and measurable goals, practicing active recall, joining a study group, taking breaks, getting enough sleep, and reviewing and revising are some of the most effective study habits that can help you to hack your learning and achieve your academic goals.
